नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

त्यो नेशनल होइन, इन्टरनेशनल फेस्टिबल थियो । भेन्यू काठमाण्डू । काठमाण्डूमा पनि प्रज्ञा प्रतिष्ठानको पछाडि आडमा । सरी, नेपाल एकेडेमीको ब्याकयार्डमा । नेपालकै माटोमा भएको प्रोग्राम भएकोले अडियन्स र गेष्टहरू जम्मा भएर बसिसकेपछि मन्च बनाउने र माइक टेस्ट गर्ने काम शुरु भएको थियो । फिक्स्ड् टाइममा प्रोग्राम शुरु गरेर नेपाली कल्चर ब्रेक गर्नुहुँदैनथ्यो, गरिएन ।

फेस्टिबलको इन्भेस्टर इन्टरनेशनल कम्पनी भएकोले एकेडेमीको कम्पाउण्डमा नेपाली भाषाका एउटा पनि ब्यानर राखिएन । फेरि नेपाली भाषा साह्रै झ्याऊ । ह्रश्व–दीर्घको समस्या, जोड्ने र छुट्याउने झमेला, ‘ब’ र ‘व’ को बबाल, ‘स’, ‘श’ र ‘ष’ को टेन्सन । ब्यानरहरू अशुद्ध होलान् भन्ने त्रास । इङ्लिस धेरै सजिलो ।

नेपाली लिटरेचरको स्तर इङ्लिसको हाराहारीमा पुगेको प्रमाण पेश गर्न पनि प्रोग्रामको एनाउन्सिङदेखि रिपोर्ट प्रिजेन्टेशनसम्म सबैतिर फिफ्टी– फिफ्टी पर्सेन्ट नेपाली र इङ्लिस भाषाको प्रयोग गरिएको थियो । फेरि त्यो भाषा वा व्याकरणगोष्ठी पनि त थिएन, लिटरेरी फेस्टिबल जो थियो ।

प्रोग्रामको अन्तिम दिन व्यङ्ग्यकार विमल निभाको बुक ‘डायनोसर जिउँदो छ’ को विमोचन प्रवचन हलमा सम्पन्न भयो । फूल्ली इन्टरनेशनल सेसनहरू मुख्य हलमा, सेमी इन्टरनेशनल सेसनहरू डबलीमा र नेशनल टाइपका सेसनहरू प्रवचन हलमा गर्ने व्यवस्था मिलाइएको थियो । त्यो कितावको नाम ‘द डायनोसर इज अलाइभ’ भएको भए त्यसलाई डबलीमा विमोचन गर्न सकिन्थ्यो । कस्तो संयोग मिलेको भने विमल निभाका डाइनोसर पात्रहरू फेस्टिबलमा जिउँदै यताउता गर्दैथिए । तिनीहरूमध्ये कोही विमलको कितावभित्र भएका ह्रस्वदीर्घका त्रुटीहरू खोतल्दै थिए । कोही शुद्ध नेपाली भाषामा पुस्तकको समीक्षा गर्दैथिए । अझ केही डायनोसरहरू त लिटरेरी फेस्टिबलको मेन सेसन हुने ब्याकयार्डको हलमा पनि हल्लिरहेका देखिन्थे । तिनीहरू आयोजकले बाँडेका ब्रोसर ओल्टाइपल्टाई गरेर त्यसमा छापिएको भाषा खुट्याउने प्रयाश गरिरहेका थिए । चस्माभित्रबाट, चश्मा माथिबाट, चश्मा खोलेर, आँखामै ब्रोसर टाँसेर, आँखाबाट टाढा लगेर त्यहाँ छापिएका अक्षर चिन्न खोज्दैथिए । ब्यानरमा लेखिएका वाक्यहरूको अर्थ फुटाउने प्रयाश गर्दैथिए । कोही सभालाई अलि परैबाट मुन्टो तन्काएर हेर्दै नेपाली साहित्यको मेला भन्ठानेको, अन्तै पो आइएछ गाँठे भन्दै फर्कँदै थिए ।

केही सेसनहरू अलि पुरातन टाइपका थिए । जस्तै, ‘साहित्यको भाषा ।’ ‘सुर, ताल, शब्द ।’ ‘नेपाली साहित्यमा नारी चेतना ।’ ‘साहित्यिक पत्रिका हिजो र आज ।’ ‘नयाँ निवन्ध ।’ ‘कविताका शक्ति र सीमा’ आदि । फेस्टिबल नसुहाउँदा यस्ता सेसनहरू आगामी वर्षहरूमा अवस्य हटाइएला । डबली, प्रवचन, लगायत थुप्रै शब्दहरूलाई इङ्लिसमा ट्रान्स्लेट नगरी राखिएछ । आगामी फेस्टिबलहरूमा यस्ता त्रुटीहरू कम हुँदै जालान् ।

ती बाहेक धेरै सेसनका टाइटलहरू ज्यादै आकर्षक, टिपिकल र नयाँ नेपाल सुहाउँदा थिए ।
‘रिडिङ इन द टाइम अफ न्यू मिडिया’ आहा !
‘मिडिया स्पिक ः हाऊ मिडिया टक्स् टु अस्’ मेरि आम्मै !
‘अडियन्स लष्ट एण्ड फाउण्ड’ ओहो !
‘द थ्री पिलर इकोनोमी मन्त्र फर प्रोस्परेटी’ वा ! वा !
‘बुक्स् लभ्ड एण्ड लस्ट’ बाबा ठाकुरे !

एउटा घनघोर आश्चर्यको टपिक पनि रहेछ एउटा सेसनमा ‘नेपाली कसरी लेख्ने ?’ वास्तवमा फेस्टिवलको सबैभन्दा झुर सेसन त्यही थियो, ‘नेपाली कसरी लेख्ने ?’

‘नेपाल’बाट